Jak stworzyć własną składankę gier na kasecie magnetofonowej?
- dely / Blowjobb
Wstęp
Korzystanie z Atari z magnetofonem zajmuje miejsce szczególne w pamięci większości użytkowników tego komputera. Ważnym elementem tej nostalgii jest w szczególności proces ładowania gier z kaset magnetofonowych. To doświadczenie, nieznane młodszym pokoleniom, stanowiło rytuał sam w sobie. Dźwięk przesuwania się taśmy, charakterystyczny szum ładowania, a wreszcie niepewność, czy gra w ogóle się uruchomi - wszystko to budowało napięcie i było integralną częścią zabawy.
Dla wielu z nas, dorastających w latach 80. i 90. w Polsce, Atari było oknem na świat cyfrowej rozrywki. Własnoręcznie tworzone składanki gier na kasetach były prawdziwym skarbem, cenniejszym niż niejeden oryginalnie wydany tytuł, których w latach 80. prawie nikt nie widział na oczy. Przegrywanie gier od znajomych, wymienianie się nimi i spędzanie godzin na tworzeniu idealnej kompilacji to wspomnienia, które dziś nabierają nowego wymiaru. Powrót do tej formy zabawy to coś więcej niż tylko granie w stare gry; to podróż w czasie, reanimacja tamtych emocji i możliwość ponownego przeżycia tej unikalnej atmosfery. Dzisiaj, kiedy gry są łatwo dostępne i natychmiastowo uruchamiane, proces tworzenia własnej składanki na kasecie to powrót do cierpliwości, która definiowała tę epokę.
W ostatnich latach obserwujemy powrót do korzeni cyfrowej rozrywki. Pokolenie, które dorastało z ośmiobitowymi komputerami, pragnie na nowo doświadczyć tych unikalnych wrażeń, a dla wielu oznacza to powrót do fizycznych nośników, w tym do kaset magnetofonowych. To właśnie z myślą o nich, o pasjonatach, którzy chcą odtworzyć tamtą magię i stworzyć własne, unikalne składanki gier na Atari, powstał ten artykuł.
Na szczęście, proces ten jest dziÅ› znacznie prostszy niż w czasach, gdy do kopiowania gier używano dwóch magnetofonów lub czÄ™sto skomplikowanych w użyciu programów kopiujÄ…cych. Z pomocÄ… przychodzi nam program Turgen – potężne, a zarazem intuicyjne narzÄ™dzie, stworzone specjalnie do konwersji cyfrowych obrazów gier. Jego możliwoÅ›ci wykraczajÄ… daleko poza zwykÅ‚Ä… konwersjÄ™. Turgen umożliwia przeksztaÅ‚canie cyfrowych obrazów oprogramowania Atari na standardowe zapisy kasetowe lub popularne systemy „turbo”, co znacznie przyspiesza Å‚adowanie. Program potrafi generować pliki WAVE, obrazy kaset (.CAS), a nawet wysyÅ‚ać sygnaÅ‚ bezpoÅ›rednio na kartÄ™ dźwiÄ™kowÄ…, co pozwala na natychmiastowe nagranie na kasetÄ™.
Wśród jego dodatkowych funkcji znajdziemy przetwarzanie gotowych obrazów kaset (.CAS), a także kreator, który automatyzuje produkcję wielu kaset jednocześnie, co jest nieocenione przy tworzeniu większych kompilacji. Turgen potrafi również automatycznie nazywać pliki, tworzyć dwustronne nagrania, a nawet generować sygnał pilota do testowania poziomu głośności i kalibracji głowic magnetofonu. Dzięki narzędziom pomocniczym, takim jak interfejs linii poleceń GENCAS, możliwość tworzenia dwuścieżkowych kaset (łączących dane z muzyką lub głosem) oraz funkcje ekstrakcji danych czy łączenia plików, Turgen staje się kompleksowym, a zarazem niezastąpionym narzędziem dla każdego entuzjasty atarowskich kaset. W naszym tutorialu skupimy się na tworzeniu dwóch rodzajów składanek, które różnią się prędkością zapisu, a tym samym pojemnością i wydajnością.
Czego będziesz potrzebować? Lista zakupów i oprogramowania
Zanim przystąpimy do tworzenia pierwszej składanki, musimy przygotować odpowiedni sprzęt i oprogramowanie. Na szczęście, wymagania nie są wygórowane, a większość potrzebnych elementów można zdobyć bez większego problemu. Oto lista rzeczy, które pozwolą Ci przenieść cyfrowe obrazy gier na fizyczną kasetę.
Wymagania sprzętowe
Ośmiobitowy komputer Atari , Może to być dowolny model: 400, 800, XL lub XE. Ważne, aby był w pełni sprawny i poprawnie działał z magnetofonem.
Magnetofon Atari – kluczowy element. Upewnij siÄ™, że Twój magnetofon, na przykÅ‚ad popularny w Polsce XC12, dziaÅ‚a bez zarzutu. Sprawdź, czy nie ma problemów z odtwarzaniem, przewijaniem, a przede wszystkim – czy wczytuje gry.
Druga jednostka nagrywajÄ…ca (magnetofon typu deck) – do nagrywania skÅ‚adanki najlepiej sprawdzi siÄ™ magnetofon kasetowy typu deck z regulowanym poziomem zapisu (tzw. "recording level"). UrzÄ…dzenie wyższej klasy pozwoli na precyzyjne ustawienie poziomu sygnaÅ‚u z komputera, co jest kluczowe dla bezbÅ‚Ä™dnego Å‚adowania gier. Upewnij siÄ™, że Twój deck ma wejÅ›cie dźwiÄ™ku (line-in).
Kaseta magnetofonowa – zalecamy użycie kaset typu C60 lub krótszych. DÅ‚uższe kasety, takie jak C90, majÄ… cieÅ„szÄ… taÅ›mÄ™, która jest bardziej podatna na znieksztaÅ‚cenia i uszkodzenia, co może skutkować bÅ‚Ä™dami podczas wczytywania.
Kabel audio – do poÅ‚Ä…czenia komputera z magnetofonem. Najczęściej bÄ™dzie to kabel z wtyczkÄ… mini jack (stereo lub mono, w zależnoÅ›ci od wyjÅ›cia audio w komputerze) na jednym koÅ„cu i dwoma wtyczkami cinch (RCA) na drugim.
Wymagania programowe
Nasz kluczowy program, Turgen, działa na platformie Java, co czyni go niezwykle uniwersalnym. Zanim zaczniesz, upewnij się, że Twój komputer spełnia poniższe wymagania:
Åšrodowisko Java – do dziaÅ‚ania Turgena potrzebujesz Java SE Runtime Environment (JRE) lub Java SE Development Kit (JDK) w wersji 11 lub nowszej. JeÅ›li nie masz Javy zainstalowanej na swoim komputerze, możesz jÄ… pobrać ze strony Oracle.
System operacyjny – Turgen dziaÅ‚a na wszystkich popularnych systemach operacyjnych, w tym Microsoft Windows, GNU/Linux i macOS.
Program Turgen – oczywiÅ›cie, niezbÄ™dny jest sam program. Pobierz go ze strony projektu pod adresem: https://turgen.sourceforge.io/.
Pliki gier – potrzebne bÄ™dÄ… cyfrowe obrazy gier, które chcemy umieÅ›cić na kasecie. Możesz je znaleźć w archiwach gier dostÄ™pnych w internecie.
Zapis w standardowej prędkości (ok. 600 b/s)
Standardowa prędkość zapisu, wynosząca około 600 bodów na sekundę, to prawdziwy "powrót do przeszłości" w czystej postaci. To właśnie z takim tempem nagrywane były w większości oficjalne wydania kasetowe. Jest to idealna opcja, jeśli chcesz odtworzyć autentyczne doświadczenie z epoki. Ze względu na niską prędkość, jedna strona kasety C60 (30 minut) pozwoli Ci zapisać zaledwie kilka gier, w zależności od ich wielkości. Chociaż ładowanie może trwać kilkanaście minut, to właśnie ten proces i związane z nim emocje są esencją retrogamingu.
Kolejne kroki, które należy wykonać, aby przygotować obrazy kaset w przypadku zapisu standardowego:
Przygotuj gry, które chcesz aby znalazÅ‚y siÄ™ w Twojej skÅ‚adance, dla przejrzystoÅ›ci najlepiej w jednym katalogu na dysku – - tak bÄ™dzie po prostu Å‚atwiej - załóżmy, że chcemy stworzyć zestaw z hitami LK Avalon.
Uruchom program Turgen i przeciągnij z menedżera plików przygotowane gry na jego okno (upuść pliki na górną część okna, tuż pod ikonami).
W oknie, które się pojawi, jako Tape loading system wybierz Standard i naciśnij Next.
Pojawi siÄ™ okno, gdzie można wybrać za pomocÄ… której metody bÄ™dzie konwertowany plik (Allowed methods), tzn. który loader bÄ™dzie używany podczas wgrywania na Atari, oraz gdzie zostanÄ… wygenerowane pliki. Zaznacz wszystkie metody z wyjÄ…tkiem Tape Image – Turgen sam wybierze optymalny loader. NaciÅ›nij Next.
W tej chwili następuje wstępna konwersja. Po zakończeniu przetwarzania, otrzymasz w oknie jej podsumowanie. Naciśnij Finish.
Teraz wrócisz do głównego okna programu, gdzie zobaczysz listę zaimportowanych plików i możesz opcjonalnie dostosować loader, tzn. co się będzie działo na ekranie podczas wgrywania.
[krok opcjonalny] Kliknij dwukrotnie na dowolny plik z listy, otrzymasz nowe okno, gdzie będziesz mógł wpłynąć na loader. Interesuje nas przede wszystkim:
- Title: tu możesz wpisać nazwę, która będzie się pojawiać podczas wgrywania
- Background – wybierz kolory elementów ekranu podczas wczytywania
- Hide kursor - ukrywa kursor, Silent I/O – wycisza dźwiÄ™k wgrywania, Suppress ATRACT – zapobiega wÅ‚Ä…czeniu trybu przyciÄ…gania uwagi podczas dÅ‚ugich sesji wgrywania.
PozostaÅ‚ych opcji lepiej nie zmieniać (w szczególnoÅ›ci prÄ™dkoÅ›ci odczytu – co prawda wiÄ™kszość magnetofonów powinna sobie poradzić z prÄ™dkoÅ›ciÄ… nawet o 50%, ale nam zależy na maksymalnej kompatybilnoÅ›ci, prawda?)
UWAGA: dostosowanie opcji należy wykonać dla każdego pliku osobno!
Kiedy ustawiliÅ›my już wszystko tak, że jesteÅ›my w peÅ‚ni zadowoleni – wybierz z górnego menu TOOLS → Create tape sides
Pojawi siÄ™ okno, w którym bÄ™dziemy generować docelowe obrazy, które bÄ™dÄ… gotowe do nagrania. W pierwszej kolejnoÅ›ci zaznaczamy opcje: All (chcemy stworzyć skÅ‚adankÄ™ z wszystkich plików), Sequential (w kolejnoÅ›ci wczeÅ›niej podanej – o tym wiÄ™cej później), WAVE files (potrzebujemy nieskompresowanych plików audio). NastÄ™pnie mamy do wyboru dÅ‚ugość taÅ›my – załóżmy, że korzystamy z typowej kasety C60 – naciskamy klawisz C60. Teraz wybieram docelowy katalog, gdzie bÄ™dÄ… zapisane pliki WAV (Output directory). PozostaÅ‚e opcje nas nie interesujÄ…. Teraz naciskamy klawisz Preview, który wygeneruje nam podglÄ…d planu pracy konwertera w dolnej części okna (Report).
Zwróć uwagÄ™ na ostatnie jego ostatnie wiersze: w tym przypadku cztery gry zajęły aż trzy strony kasety. To dużo, ale nie panikujmy – mamy w oknie report podane wynikowe czasy wgrywania. Spróbujmy wiÄ™c zmienić kolejność gier w głównym oknie. Zamknij okno Create tape sides i za pomocÄ… klawiszy Up / Down ustaw innÄ… kolejność
Teraz ponownie wybierz Tools → Create tape sides i naciÅ›nij Preview.
Sukces – wszystko zmieÅ›ciÅ‚o siÄ™ na jednej kasecie, na dwóch stronach. Teraz pozostaje nacisnąć Create sides i w wybranym wczeÅ›niej katalogu otrzymujemy gotowe pliki, które możemy przesÅ‚ać do magnetofonu!
Pliki WAVE możemy teraz nagrać na magnetofonie – podÅ‚Ä…cz za pomocÄ… odpowiedniego przewodu wyjÅ›cie karty dźwiÄ™kowej w komputerze do wejÅ›cia liniowego w magnetofonie, włóż kasetÄ™ i przewiÅ„ jÄ… poza obszar rozbiegówki. JeÅ›li Twój deck ma automatycznÄ… kalibracjÄ™ prÄ…du nagrywania – zrób jÄ… przed procesem przenoszenia pliku dźwiÄ™kowego. Warto również przed nagrywaniem dokÅ‚adnie sprawdzić czy nie jest zaznaczony w opcjach karty dźwiÄ™kowej "Miks stereo" - nie chcielibyÅ›my mieć na nagraniu przypadkowych dźwiÄ™ków komunikatora wzglÄ™dnie triumfalnego dźwiÄ™ku o nadejÅ›ciu nowej poczty. NaciÅ›nij nagrywanie w decku i odtwórz z ulubionego odtwarzacza wygenerowany plik WAVE, zrób to samo dla każdego kolejnego pliku WAV.
System Turbo (KSO Turbo 2000)
JeÅ›li zależy Ci na efektywnym wykorzystaniu miejsca na kasecie i zaoszczÄ™dzeniu czasu, masz magnetofon z odpowiedniÄ… modyfikacjÄ… sprzÄ™towÄ…, Turbo jest odpowiedziÄ… na Twoje potrzeby. My w naszym artykule skorzystamy z jednego z najpopularniejszych polskich standardów – KSO Turbo 2000. DziÄ™ki temu rozwiÄ…zaniu, prÄ™dkość zapisu wzrasta wielokrotnie, co przekÅ‚ada siÄ™ na imponujÄ…cÄ… pojemność. Na jednej kasecie C60 bÄ™dziesz w stanie zmieÅ›cić nawet kilkadziesiÄ…t tytułów, co byÅ‚o marzeniem każdego fana w latach 80. i 90. Wybór tej metody to ukÅ‚on w stronÄ™ praktycznoÅ›ci, umożliwiajÄ…cy skompletowanie prawdziwej, obszernej biblioteki gier na jednej kasecie, gotowej do użycia w każdej chwili.
Kolejne kroki, które należy wykonać, aby przygotować obrazy kaset w przypadku zapisu przyspieszonego:
Przygotuj gry, które chcesz aby znalazÅ‚y siÄ™ w Twojej skÅ‚adance, dla przejrzystoÅ›ci najlepiej w jednym katalogu na dysku – załóżmy, że chcemy stworzyć zestaw z polskich hitami, tym razem plików może być kilkanaÅ›cie razy wiÄ™cej!
Uruchom program Turgen i przeciągnij z menedżera plików przygotowane gry na jego okno (upuść pliki na górną część, pod ikonami).
W oknie, które siÄ™ pojawi, jako Tape loading system wybierz Twój system Turbo – w naszym przypadku KSO Turbo 2000 i naciÅ›nij Next.
Pojawi siÄ™ okno, gdzie można wybrać za pomocÄ… której metody bÄ™dzie konwertowany plik (Allowed methods), tzn. który loader bÄ™dzie używany podczas wgrywania na Atari, oraz gdzie zostanÄ… wygenerowane pliki. Zaznacz wszystkie metody z wyjÄ…tkiem Tape Image – Turgen sam wybierze optymalny loader. NaciÅ›nij Next.
Następuje wstępna konwersja. Otrzymasz w oknie jej podsumowanie. Naciśnij Finish.
Teraz wrócisz do głównego okna programu, gdzie zobaczysz listę zaimportowanych plików i możesz opcjonalnie dostosować loader, tzn. co się będzie działo na ekranie podczas wgrywania.
[krok opcjonalny]. Kliknij dwukrotnie na dowolny plik z listy, otrzymasz nowe okno, gdzie będziesz mógł wpłynąć na loader. Tu jest mniej opcji do wyboru, w porównaniu do konwersji w trybie standardowy. Zasadniczo interesuje nas tylko pole Header Block, gdzie ustawiamy nazwę pliku, która pojawi się po odnalezieniu nagłówka.
UWAGA: dostosowanie opcji należy wykonać dla każdego pliku osobno!
Kiedy ustawiliÅ›my już wszystko tak, że jesteÅ›my w peÅ‚ni zadowoleni – wybierz z górnego menu TOOLS → Create tape sides
Pojawi siÄ™ okno, w którym bÄ™dziemy generować docelowe obrazy, które bÄ™dÄ… gotowe do nagrania. W pierwszej kolejnoÅ›ci zaznaczamy opcje: All (chcemy stworzyć skÅ‚adankÄ™ z wszystkich plików), Sequential (w kolejnoÅ›ci wczeÅ›niej podanej – o tym wiÄ™cej później), WAVE files (potrzebujemy nieskompresowanych plików audio). NastÄ™pnie mamy do wyboru dÅ‚ugość taÅ›my – załóżmy, że korzystamy z typowej kasety C60 – naciskamy klawisz C60. Teraz wybieram docelowy katalog, gdzie bÄ™dÄ… zapisane pliki WAV (Output directory). PozostaÅ‚e opcje nas nie interesujÄ…. Teraz naciskamy klawisz Preview, który wygeneruje nam podglÄ…d planu pracy konwertera w dolnej części okna (Report).
Tym razem wszystkie dwadzieÅ›cia siedem gier zmieÅ›ciÅ‚o nam siÄ™ na jednej kasecie! OczywiÅ›cie możemy zmienić kolejność gier w głównym oknie – jeÅ›li nie jesteÅ› zadowolony z wczeÅ›niejszej kolejnoÅ›ci - zamknij okno Create tape sides i za pomocÄ… klawiszy Up / Down ustaw innÄ… kolejność
Po ewentualnych zmianach, pozostaje nacisnąć Create sides i w wybranym wcześniej katalogu otrzymujemy gotowe pliki, które możemy przesłać do magnetofonu!
Pliki WAVE możemy teraz nagrać na magnetofonie – podÅ‚Ä…cz za pomocÄ… odpowiedniego przewodu wyjÅ›cie karty dźwiÄ™kowej w komputerze do wejÅ›cia liniowego w magnetofonie, włóż kasetÄ™ i przewiÅ„ jÄ… poza obszar rozbiegówki. JeÅ›li Twój deck ma automatycznÄ… kalibracjÄ™ prÄ…du nagrywania – zrób jÄ… przed procesem przenoszenia pliku dźwiÄ™kowego. Warto również przed nagrywaniem dokÅ‚adnie sprawdzić czy nie jest zaznaczony w opcjach karty dźwiÄ™kowej "Miks stereo" - nie chcielibyÅ›my mieć na nagraniu przypadkowych dźwiÄ™ków komunikatora wzglÄ™dnie triumfalnego dźwiÄ™ku o nadejÅ›ciu nowej poczty. NaciÅ›nij nagrywanie w decku i odtwórz z ulubionego odtwarzacza wygenerowany plik WAVE, zrób to samo dla każdego kolejnego pliku WAV.
Podsumowanie
Tworzenie własnych składanek gier na ośmiobitowe Atari wykracza poza zwykły proces techniczny. Stanowi ono unikalną podróż w czasie, gdzie sam proces ładowania gry stanowił integralny element doświadczenia. Dzięki nowoczesnym narzędziom, takim jak Turgen, odtworzenie tego mostu między cyfrową teraźniejszością a analogową przeszłością jest dziś łatwiejsze niż kiedykolwiek.
W tym artykule przedstawiliśmy dwie metody tworzenia kaset. Nagrywanie w standardowej prędkości pozwala na odtworzenie autentycznych wrażeń z samych początków epoki, podczas gdy wykorzystanie systemu Turbo umożliwia efektywne zgromadzenie obszernej kolekcji gier na jednym nośniku. Niezależnie od wybranej techniki, satysfakcja z pomyślnego nagrania i wczytania gry na oryginalnym sprzęcie jest warta, w sumie sporego, nakładu czasu.
Aby nadać kasecie profesjonalne, autentyczne wykończenie, warto uzupełnić ją o odpowiednią poligrafię. Korzystając z generatora okładek kaset autorstwa Lexxa, dostępnego pod adresem https://ataricovers.com/generator/, można przygotować projekt graficzny idealnie pasujący do estetyki epoki. Dzięki temu Twoja własnoręcznie stworzona składanka stanie się nie tylko nośnikiem ulubionych gier, ale również fizycznym artefaktem.
