1

Witam,

próbuję naprawić komputer Atari 65XE, wersja PCB: C070025 REV.C1. Po podłączeniu pod telewizor (wejście composite) i włączeniu wyświetla się coś w rodzaju brązowego ekranu z delikatnymi pionowymi paskami. Komputer jakiś czas temu był już przez kogoś naprawiany, ale nie wiem z jakim skutkiem.

Co zrobiłem do tej pory:
1. Sprawdziłem płytę pod kamerą termowizyjną i część kości pamięci była cieplejsza niż inne, wymieniłem więc wszystkie
    na nowe TMS4164-20 oraz naprawiłem ścieżki pomiędzy nimi. Teraz mają tą samą temperaturę, w okolicach 30 stopni.
2. Pozostałe układy scalone mają zbliżoną temperaturę, nieco ponad 30 stopni, jedynie CPU (U8 C014806C-29) po około 30min
    potrafi dojść nawet do 60 stopni. Stał się zatem na początek głównym podejrzanym, nie wiem jednak czy słusznie. Może te
    60 stopni to normalna temperatura dla CPU?
3. Sprawdziłem wyprowadzenia na CPU - VCC, RST, O0, O2, A0-A15, D0-D7. Wszystkie poza D0-D7 wydają się być OK. Natomiast
    na żadnej z linii danych (D0-D7) nie ma oscylacji, jest tylko napięcie około +5V. Jakieś oscylacje obecne są jedynie zaraz
    po włączeniu komputera, po paru sekundach jednak znikają.
4. Sprawdziłem piny 2,5,37,40 na układzie U6 (FREDDIE) i tutaj częstotliwości zgadzają (mniej więcej) z dokumentacją.
5. Sprawdziłem wizualnie stan połączeń i elementów na płycie. Poza wspomnianymi ścieżkami od układów pamięci nie znalazłem
    żadnych uszkodzeń.

Podejrzenie zatem pada na układy scalone U2 (Address Decoder), U3 (MMU), U4 (OS), U5 (Basic ROM) oraz U8 (CPU). Pytanie tylko jak je sprawdzić? Czy istnieje jakiś sposób na sprawdzenie tych układów poza wymianą ich na sprawne lub przełożenie ich do sprawnego komputera? Jeśli nie to czy można wypożyczyć gdzieś te układy do przetestowania? Chciałbym uniknąć kupowania wszystkich jeśli potrzeba wymienić tylko jeden z nich.

Możliwe, że problem tkwi w MMU, jak w poście: https://www.atari.org.pl/forum/viewtopic.php?id=16409 jednak wracam do wcześniejszego pytania jak sprawdzić ten układ jeśli nie mam innego na podmiankę?

2

Skąd jesteś?

Pamięć studenta ma charakter kwantowy - student wie wszystko, ale jednocześnie nic nie pamięta.
- Kilka(naście?) pudełek z klawiszami i światełkami. I jeden Vectrex, żeby nimi wszystkimi rządzić.

3

perinoid napisał/a:

Skąd jesteś?

Szczecin

4 Ostatnio edytowany przez laborant (2025-04-22 20:55:13)

CPU, MMU i OS ROM dają brązowy ekran*, to fakt. Basic możesz wylutować i odpalać bez niego, komp wstanie. Basic dotychczas nie dawał mi nigdy brązowego, ale jeśli zwiera linie adresowe, to kto wie, może akurat da. Wywal następnie OS ROM, wstanie do czarnego ekranu (w 800xl potrafi do innego niż czarny wstawać bez OS ROM, ale nie będzie to TEN brązowy). Nastepnie CPU - też wstanie do czarnego... To też będzie jakaś podpowiedź, drogą eliminacji określisz który czip robi brąz :)


* - przy odpowiednim, "fartownym" zjaraniu, bo mogą dawać też czarny.

5

Dawaj, panie szanowny, na jakiś whatsapp czy co innego, też jestem ze Szczecina i mam parę układów na podmianę. Masz je w podstawkach?

Atari 130XE Disco Edition/576kB RAM/Stereo/Covox/Q-Meg OS/Cobra Freezer + Atari 1050 Toms Multi
Atari 800XE/U1MB/Sophia2/PokeyMax + CA2001

6

Dziękuję za podpowiedzi. Niestety układy są jeszcze wlutowane na płycie głównej, muszę je wylutować i zamontować podstawki, wtedy będę mógł zabrać się za eliminację "brązu".

7

Wylutowałem wszystkie wspomniane układy i wstawiłem w podstawki. Odbyło się bez większych zmian, ekran nadal jest brązowy lub może raczej brązowo-czerwony.

Po wyjęciu poszczególnych układów i odpaleniu komputera sytuacja przedstawia się następująco:
1. U2 (Address Decoder) - bez zmian, ekran nadal jest brązowy
2. U3 (MMU) - bez zmian, ekran nadal jest brązowy
3. U4 (OS) - tutaj trochę dziwnie, gdy tego układu nie ma ekran nadal jest brązowy, natomiast gdy go włożę to ekran jest czasami czarny a czasami brązowy, jednak w większości przypadków jest czarny. Nie wiem czy to ja coś zepsułem podczas wylutowywania czy już wcześniej tak było tylko za mało testowałem.
4. U5 (Basic ROM) - bez zmian, ekran nadal jest brązowy
5. U8 (CPU) - ekran jest czarny z białym pionowym paskiem po prawej stronie

Pytanie zatem co może być przyczyną U8 (CPU) czy może jednak U4 (OS)? A może szukać jeszcze gdzieś indziej?
Na wspomnianych wcześniej liniach D0-D7 nie ma oscylacji (tylko napięcie). Co generuje te oscylacje? CPU?

8

CPU może być usmażony, bo z nim masz brąz, a bez prawidłowo (czarny) czyli jest halt maszyny, więc bym brał pod uwagę.

Zacząłbym jednak od OS ROM i jego bym w pierwszej kolejności próbował podmienić, skoro z nim jest czarny na ogół, a bez brązowy (w XE jest brązowy bez OS, a w XL różnie z tego co zaobserwowałem). W drugiej kolejności podmieniłbym MMU.

Mogę zaproponować eproma i gala zaprogramowanego jako mmu - w razie potrzeby PM-nij.
CPU nie mam do zbycia.

9

Dziękuję za odpowiedź. Szukam zatem układów na podmiankę.

10

Podmieniłem MMU oraz OS ROM, niestety nic to nie dało, sytuacja bez zmian. Główne podejrzenie pada zatem na CPU. Chyba, że ktoś ma jeszcze inny pomysł.

11 Ostatnio edytowany przez Mq (2025-05-01 12:21:45)

CPU jest cieplejszy niż pozostałe układy w Atari i jest to normalne tak jak podałeś wg mnie.

12

vulpes napisał/a:

Chyba, że ktoś ma jeszcze inny pomysł.

1. Znaleźć kogoś w Szczecinie ze sprawną płytą, gdzie CPU jest w podstawce (albo wszystko jest w podstawkach) i w tej płycie sprawdzać kolejno Twoje podejrzane układy.
2. Wysłać tę płytę do kogoś kto ma płytę z podstawkami.

<-- Kontakt prywatny proszę przez "E-mail", a nie "PW".
Moje skany czasopism i książek z epoki: https://chomikuj.pl/uicr0Bee ; https://archive.org/details/@uicr0bee
Potrzebujesz dyskietki? Proszę: http://www.atari.org.pl/forum/viewtopic.php?id=18887

13

uicr0Bee napisał/a:
vulpes napisał/a:

Chyba, że ktoś ma jeszcze inny pomysł.

1. Znaleźć kogoś w Szczecinie ze sprawną płytą, gdzie CPU jest w podstawce (albo wszystko jest w podstawkach) i w tej płycie sprawdzać kolejno Twoje podejrzane układy.

To jest plan B ;) Ktoś już zaoferował pomoc i jak dobrze pójdzie będziemy w weekend działać :)
Pytając o pomysły miałem na myśli coś co jeszcze mogę zrobić samodzielnie, bez podmianek układów.

Zastanawia mnie fakt, że te oscylacje na D0-D7 są na początku, a znikają po kilku sekundach od włączenia komputera.
Może jakiś kondensator powinienem sprawdzić albo tranzystor? Chociaż wizualnie wszystko wygląda ok.

14

vulpes napisał/a:

Zastanawia mnie fakt, że te oscylacje na D0-D7 są na początku, a znikają po kilku sekundach od włączenia komputera.

Procek się wiesza i staje i "oscylacje" się zatrzymują. W jednej płycie miałem podobnie, uszkodzone było MMU. Mówisz, że MMU podmieniałeś - może akurat u ciebie to nie jest to.

Pamięć studenta ma charakter kwantowy - student wie wszystko, ale jednocześnie nic nie pamięta.
- Kilka(naście?) pudełek z klawiszami i światełkami. I jeden Vectrex, żeby nimi wszystkimi rządzić.

15

Dzięki pomocy Mateoos udało się podmienić kolejne układy: ANTIC, POKEY, GTIA oraz MMU.
Co ciekawe na telewizorze u Mateoos zawsze był czarny ekran, nigdy brązowy/czerwony jak umnie, nawet gdy wyciągnąłem OS ROM, wtedy ekran także pozostał czarny.

Kolejnym podejrzanym elementem stał się zasilacz, ten którego używałem do tej pory (oryginalny wielki klocek od Atari) nie był w stanie uciągnąć podrasowanej maszyny Mateoos - 130XE. Jak się później okazało, w wyniku zamieszania część układów testowałem na swoim starym zasilaczu.

W dalszej kolejności sprawdziliśmy mój CPU, przekładając go do maszyny Mateoos i o dziwo uruchomiła się, zatem CPU działa.

Kontynuując temat zasilacza postanowiłem jeszcze sprawdzić to u siebie podłączając Atari do zasilacza regulowanego (Vmax=5V, Amax=5A). I w tym wypadku zawsze otrzymywałem czerwony/brązowy ekran z zamontowanym OS ROM jak i bez niego, a pobór prądu był w okolicach 0.08A, podczas gdy na starym oryginalnym zasilaczu miałem głównie czarny ekran gdy zamontowany był OS ROM, bez niego zaś czerwony/brązowy. Wygląda na to, że kolor ekranu zależy też od podłączonego telewizora ;)

Czy coś jeszcze mógłbym sprawdzić?

Wielkie podziękowania dla Mateoos za poświęcenie swojego czasu oraz udostępnienie sprzętu

16 Ostatnio edytowany przez laborant (2025-05-04 22:32:33)

Nie wygląda to dobrze. Myślę, że może być zwalona płyta. Najprawdopodobniej jest zwarcie albo przerwa na którejś linii adresowej, albo danych (tylko między czym, a czym?). Ze względu na brąz stawiam bardziej na adresowe. Spędzisz X godzin z miernikiem na poszukiwaniach, a błędu być może nie uda się znaleźć. Po 10 roboczogodzinach proponuję szukać innego egzemplarza, bo będziesz brnął w koszty i czas powyżej rozsądku i wartości sprzętu.

Sprawdź jeszcze PIA, też daje czarny ekran, brązowego nie spotkałem, ale to jeszcze w miarę łatwe do ogarnięcia. No i Fred też do podmiany...

17

A czy w ogóle sprawdziliście przebieg zegara? Bo on sobie idzie w dość skomplikowany sposób i warto sprawdzić, czy gdzieś się nie gubi. Tylko do tego oscyloskop potrzebny.

Pamięć studenta ma charakter kwantowy - student wie wszystko, ale jednocześnie nic nie pamięta.
- Kilka(naście?) pudełek z klawiszami i światełkami. I jeden Vectrex, żeby nimi wszystkimi rządzić.

18

Moja wiedza ogranicza się do wskazania palcem pudełka z układami :) Oscyloskop z bliska widziałem dopiero na ostatnim party podczas reanimacji mojej 130XE :)

Atari 130XE Disco Edition/576kB RAM/Stereo/Covox/Q-Meg OS/Cobra Freezer + Atari 1050 Toms Multi
Atari 800XE/U1MB/Sophia2/PokeyMax + CA2001

19

74LS138 też daje perfidny brąz, jeśli jest zepsuty, tego chyba nie podmienialiście, a jest tani i łatwo dostępny. Może nim wylutujesz PIA i Freda to jeszcze wpierw jego podmienić.

20

Akurat Freddie jest układem dość awaryjnym, a często bywa tak, że jak uszkodzi się pamięć, to Freddie leci razem z nią niestety. Dlatego skoro pamięci wymienione, to Freddiego też należało by sprawdzić. Objawy od początku wskazują na okolice pamięci lub romu, takie objawy najczęściej dotyczą właśnie tego zakresu płyty. W każdym razie ja w przypadku tego typu usterki sprawdzam po kolei najpierw RAM, Freddie, ROM, Basic, MMU. W takiej mniej-więcej kolejności. Wszystkie pozostałe układy rzadziej ulegają uszkodzeniom, a te wymienione chyba najczęściej. Nieraz warto też sprawdzić układ resetu czy trzyma chwilę i czy puszcza po chwili.

21

Dziękuję za kolejne podpowiedzi. Spróbuję podejść do sprawdzania kompleksowo zamiast iść na skróty jak dotychczas.

Ciekawi mnie też jak powinien wyglądać przebieg zegara o którym wspomniał Perinoid. Jeśli jeszcze inne przebiegi powinenem sprawdzić to również prosiłbym o informację. Sprawdzałem częstotliwości na FREDDIE i tam mniej więcej zgadzały się one z dokumentacją.

Szczerze mówiąc zaczynam też mieć wątpliwości czy kolor ekranu jest dobrym elementem diagnostycznym. Gdy podłączyłem Atari do telewizora u Mateoos tam ekran był czarny cały czas, zarówno przed jak i podczas podmiany układów.
U mnie natomiast czarny (ale nie zawsze) tylko gdy miałem włożony OS ROM i podłączony był stary, oryginalny zasilacz. Natomiast gdy użyłem zasilacza regulowanego, ekran był zawsze z/bez OS ROM, czerwono-brązowy (ciężko określić czy to bardziej brązowy czy może jednak czerwony). Być może zasilanie to też jakiś trop i powinienem je sprawdzić na wszystkich układach.

Nie podmieniałem jeszcze U2 (74LS138), FREDDIE, PIA oraz BASIC, to też spróbuję zrobić jeśli nie znajdę innego punktu zaczepienia.

22 Ostatnio edytowany przez laborant (2025-05-05 20:07:55)

Basic wystarczy wylutować. Nie jest potrzebny, by komputer wystartował, jeśli jest sprawny.

Kolor dużo mówi.

Wiele razy:
Tam, gdzie miałem brąz (powtarzalny, niezmienny, co włączenie) najczęściej była to jedna z trójki - OS, MMU, albo CPU.

Rzadko:
1x miałem 74LS138 - brąz.
1x miałem płytę z defektem na adresowych - brąz.

Dotychczas u mnie:
Fred brązu nie dawał, a czarny, albo całkowity brak obrazu.
PIA brązu nie dawał, a czarny.

Ale czegoś chwycić się trzeba, podmieniaj do skutku.

23

Zapewne jeszcze trochę potrwa zanim wszystko posprawdzam. Poniżej to co nowego udało mi się ustalić.

1. Na liniach adresowych nie ma zwarcia
2. Na liniach danych nie ma zwarcia
3. Na kondensatorach nie ma zwarcia, jednak nie mam pewności czy są dobre, spradzałęm je tylko pobieżnie bez wylutowywania
4. Na wyprowadzeniach 20 i 22 OS ROM, które podłączone są do nóżki 15 MMU nie ma oscylacji (pulse), a powinny być wg http://ftp.pigwa.net/stuff/collections/Atari%20documents/Service%20Manuals/Sam's%20Computerfacts%20Technical%20Service%20Data%20-%20Atari%20130XE.pdf
5. Gdy wyjąłem MMU pojawiły się jakieś oscylacje na liniach danych, gdy włożyłem w jego miejsce zaprogramowanego GALa też raz były, jednak po kilku wyłączeniach/włączeniach zasilania zniknęły
6. Wszystkie układy scalone mam już w podstawkach, więc oprócz wymienionych wcześniej podmieniłem kolejne, przy wyciągniętym BASICu:
- 74LS138
- 74LS74
- NE555
- M4051 x2

Niestety żadne z powyższych działań nic nie dało, ekran nadal jest czerwono/brązowy

Będę kontynuwał dalej sprawdzanie, ale wydaje mi się że ta linia pomiędzy OS ROM a MMU to może być jakiś trop.

24

Sprawdź, czy te linie w ogóle są połączone np. z nogami CPU. Możesz mieć popsute przelotki (mi się raz zdarzyło, na skutek korozji.

Pamięć studenta ma charakter kwantowy - student wie wszystko, ale jednocześnie nic nie pamięta.
- Kilka(naście?) pudełek z klawiszami i światełkami. I jeden Vectrex, żeby nimi wszystkimi rządzić.

25 Ostatnio edytowany przez laborant (2025-05-09 13:23:10)

No dobra, 20 i 22 to są linie CS i OE, które odłączają lub podłączają OS ROM od magistrali. Komp nie startuje, chipy wstają, wstaje ANTIC, GTIA i daje brąz. Wszystko zatrzymuje się po zainicjowaniu sprzętu - procesor nie ma dostępu do ROMu najprawdopodobniej.

Bo?
Sprawdzaj linie między MMU a wszystkim innym czy są przejścia.

A może jeszcze U18 - 74LS08 - on coś miesza z różnymi sygnałami przy GTIA, LS138, ANTICU, więc może jest padnięty i wstrzymuje maszynę.

Edit: U18 jest jednak za "gruby", aby całkowicie nie działał, przechodzi przez niego O2 i bez tego układu komp nie podnosi wizji, tak jak z całkiem padniętym Fredem. Jedna bramka LS08 robi coś z adresami rejestrów (bufor?) wraz z 74LS138, więc zasymulowałem sobie jej fault:

Komp wstał do TEGO brązu! No już myślałem...
Ale po ułamku sekundy pokazał się kursor na brązowym tle, które przeszło w czerń i tak stoi. GTIA częściowo nie działa i wstrzymuje dalszy boot systemu. Ciekawe...